آبروی انسان مایه حیات شخصیت او است. انسان مومن نزد خداوند منزلت ویژه ای دارد تا آنجا که می فرماید: “ان الله یدافع عن الذین آمنوا”. پس کسی که خداوند مدافع اوست، چگونه انسان به خود جرات می دهد که پرده اش را بدرد، و رازش را فاش کند یا عیبش را آشکار سازد، و یا بی دلیل به او تهمت وارد نموده، آبروی او را بریزد. رسول خدا (ص) در بخشی از خطبه خود در حجه الوداع در بیان اهمیت جان و آبرو چنین می فرمایند: “مردم! چنان که این روز (ایام حج) و این شهر (مکه) محترم است، خون و آبروی شما هم محترم است. حق ریختن خون و بردن آبروی یکدیگر را ندارید، تا آن گاه که به دیدار خدا نایل گردید”(1.) بنابراین همان طور که هتک آبروی مومن مذموم و قبیح است، دفاع از آبروی او نیز پسندیده و دارای اجر و پاداش است. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: “هر که در غیاب برادرش از آبروی وی دفاع نماید، بر خداست که او را از جهنم حفظ کند”(2)، همچنین می فرماید: “هر که از ریختن آبروی برادر مومنش جلوگیری کند، خدا چهره وی را از آتش بازدارد”(3.).....
یکی از دستورات زیبا و عملی دین اسلام برای حفظ حرمت مومن، آن است که انسان کار برادر مومنش را به نیکوترین وجه حمل نماید، مگر آنکه به خلاف آن یقین حاصل شود. بنابراین تا زمانی که فرد می تواند کار انسان مومن را حمل به خیر کند، حق ندارد نسبت به او سوء ظن ببرد، یعنی تا جایی که امکان دارد می بایست بر خطاها و سهوهای برادر مومن سرپوش گذاشت و آن را به وجه احسن حمل کرد. فرض کنید شخصی از کنار دوستش عبور می کند و بر او سلام می کند و جوابی نمی شنود. می توان چنین تصور نمود که طرف از روی تکبر و یا کینه، از جواب سلام خودداری نموده است. روشن است که این، بدبینانه ترین نگاه است. همچنین می توان چنین فرض کرد که او در حال تفکر بوده و صدای سلام را نشنیده است و یا جواب سلام را داده و من نشنیده ام. بدیهی است که این نگاه شخص را از سوء ظن به برادر مومنش باز می دارد. این دستورالعمل در روابط اجتماعی بین دوستان و حتی روابط خانوادگی بین زن و شوهر و... بسیار کارساز است و از بسیاری اختلافات و بداخلاقی ها جلوگیری می کند.
نکته دیگر اینکه، انسان علاوه بر تلاش برای حفظ آبرو و حرمت دیگران، باید مراقب باشد عملی انجام ندهد تا کرامت و ارزش وی نزد دیگران مخدوش شود. از امیرالمومنین علی (ع) روایت شده است: “آبروی تو بر جبین تو بسته است و خواهش، آن را قطره قطره می چکاند، پس بنگر که آن را نزد چه کسی فرو می چکانی”(4.) منقول است: “مردی از مسلمانان مدینه به شخصی بدهکار شد و نتوانست قرض خود را ادا کند، از طرفی طلبکار اصرار داشت که او قرضش را بپردازد، آن مرد برای چاره جویی به حضور امام حسین(ع) آمد. هنوز سخنی نگفته بود که حضرت دریافت او برای حاجتی آمده است. برای اینکه آبروی او حفظ شود، به او فرمود: “آبروی خود را از درخواست مستقیم نگهدار، نیاز خود را در نامه ای بنویس که به خواست خدا آنچه تو را شاد کند، به تو خواهم داد”(5.) محتشم کاشانی زیبا سروده است:
آبی است آبرو که نیاید به جوی باز
از تشنگی بمیر و مریز آبروی خویش
حفظ آبرو به قدری دارای ارزش و اهمیت است که رسول خدا (ص) فرمود: “به عوض چیزی که انسان آبروی خویش بدان محفوظ دارد، برای او صدقه ای نویسند”(6.) امام کاظم(ع) نیز فرمودند: “از همه مردم بلند مرتبه تر کسی است که اگر تمام دنیا را یک طرف بگذارند، او خودش و عزت نفسش را بر تمام دنیا مقدم می دارد”(7.) از امام صادق (ع) روایت شده است: “همانا خداوند هر امری را به مومن تفویض کرده، اما ذلیل کردن خود را به او اجازه نداده است”(8.) بنابراین پیروان قرآن باید همواره مراقب عزت خویش و عزت برادران ایمانی خود باشند، نه قدمی بردارند که مایه ذلت خودشان شود و نه به آبروی برادران دینی خود آسیب رسانند.